Miljardair en presidentskandidaat Donald Trump heeft iets ontdekt: niet 6 maar 42 procent van de Amerikanen is werkloos! Ruim 90 miljoen mensen. Op z’n trumpiaans redenerend zou je in Nederland op pakweg 4,4 miljoen mensen zonder baan uitkomen.

“Vergeet niet dat we een daadwerkelijk werkloosheidspercentage hebben dat waarschijnlijk 21 procent is. Het is niet 6. Het is niet 5,2 of 5,5. Ons echte werkloosheidspercentage  (…) je hebt 90 miljoen mensen die niet werken. 93 miljoen op precies te zijn. Als je het begint op te tellen is ons echte werkloosheidspercentage 42 procent.”

Aan het woord is Donald Trump, in een interview met Time afgelopen week. Volgens de zakentycoon en Republikeinse presidentskandidaat hebben de Verenigde Staten als je goed kijkt volop arbeidskrachten beschikbaar om de economie te laten groeien.

Maar hoe komt Trump tot zijn bijzondere werkloosheidspercentage? Zakenkrant The Wall Street Journal ging na hoe de trumpiaanse telling in elkaar zit. Die is vrij simpel, zo blijkt. Wie niet werkt is werkloos.

Ofwel, niet alleen officiële werklozen, maar ook tieners die op school zitten, studenten, gepensioneerden, arbeidsongeschikten, allemaal zijn in de wereld van Donald Trump werkloos.

Nederland: meer dan 4 miljoen werklozen!

Z24 vroeg zich af hoe Nederland eruit zou zien door de ogen van Donald Trump. Na enig rekenwerk leverde dat de volgende trumpiaanse grafiek op.

In de meer gangbare terminologie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ziet dat er zo uit:

Bovenstaande grafiek behoeft wel enige uitleg, want er is hierbij geput uit verschillende databestanden die niet één-op-één op elkaar aansluiten. Dat zit zo.

Volgens het CBS kun je de bevolking van tussen de 15 en 75 in drie groepen indelen: werkenden, werklozen en de niet-beroepsbevolking. In totaal gaat het dan om bijna 12,7 miljoen personen, volgens de meest recente cijfers.

Maar let op, het woord 'bevolking' wordt hier niet neutraal gebruikt: het CBS rekent namelijk de zogenoemde de 'institutionele bevolking' niet mee. Pardon? Dat zijn de mensen die in een psychiatrische inrichting of verzorgingstehuis verblijven. Dat blijken er zo'n 250 duizend te zijn. Bij die 12,7 miljoen personen tussen de 15 en de 75 gaat het dus alleen om de voor de arbeidsmarkt relevante bevolking.

Niet-beroepsbevolking: wie zijn dat?

De onderverdeling van de 12,7 miljoen is als volgt: er zijn ongeveer 8,3 miljoen werkenden (zie grafiek) - hierbij telt iedereen mee die betaald werk doet, ongeacht de duur. Er zijn zo'n 615 duizend (zie grafiek) werklozen. Dat zijn mensen die geen betaald werk hebben, recent naar werk hebben gezocht en daarvoor beschikbaar zijn. Het CBS stelt dit vast via enquêtes.

Tot slot is er de niet-beroepsbevolking: dat is dus iedereen die officieel niet werkt, maar ook niet recent naar werk heeft gezocht of heeft aangegeven voor werk beschikbaar te zijn. Die groep telt ongeveer 3,8 miljoen personen tussen de 15 en 75 jaar.

In de wereld van Donald Trump is iedereen die niet werkt werkloos. In Nederland gaat het dus op 3,8 miljoen mensen uit de niet-beroepsbevolking, plus ruim 600 duizend werklozen: liefst 4,4 miljoen personen...een werkloosheidspercentage van 35 procent. We gaan er hier voor het gemak vanuit dat ook Donald Trump mensen die in een psychiatrische inrichting of verzorgingstehuis verblijven niet als 'werkloos' ziet, in de zin dat ze in principe best zouden kunnen werken.

De crux zit 'm, zo moge duidelijk zijn, bij de zogenoemde niet-beroepsbevolking. Officiële werklozen zijn op zoek naar werk, maar hebben geen betaalde baan. Dat is een vrij duidelijke categorie. Maar hoe zit dat met de niet-beroepsbevolking?

Scholieren, studenten, arbeidsongeschikten en gepensioneerden

Het CBS doet periodiek onderzoek naar de niet-beroepsbevolking (zie bijvoorbeeld deze studie uit 2010). Maar er zijn geen aansluitende cijfers op maand- of zelfs jaarbasis.

Om het getal van 3,8 miljoen personen in te vullen moet je dus putten uit andere databakken. Bijvoorbeeld: onderwijscijfers. Volgens recente gegevens van het CBS staan er het voortgezet onderwijs, het mbo, hbo en de universiteit zo'n 1,4 miljoen personen (zie de grafiek hierboven) tussen de 15 en 29 ingeschreven. Daarvan horen er ongetwijfeld veel tot de niet-beroepsbevolking, maar er is zeker ook sprake van overlap. Want zoals aangegeven behoort iedereen die betaald werk doet, ongeacht de duur tot de 'werkenden'.  Sommige personen kun je dus tot de 'werkenden' rekenen, terwijl ze tegelijk passen in het profiel van de niet-beroepsbevolking

Dan zijn er de arbeidsongeschikten. In de grafiek wordt een getal van 664 duizend gegeven (WAO, Wajong, Waz en IVA-uitkeringen), maar hierbij is de aanname dus dat er daar geen personen tussen zitten die gedeeltelijk betaald werk doen.

Vervolgens hebben we de ouderen met een AOW-uitkering. In de grafiek zijn hiervoor de AOW-uitkeringen tot 75 jaar gerekend, minus de bijna 200 duizend ouderen tussen de 65 en 75 die nog betaald werk doen. Dan kom je op een totaal van zo'n 1,7 miljoen niet-werkende ouderen.

De restcategorie...

Tot slot is in de grafiek een restcategorie van ongeveer 40 duizend personen aangegeven. Dit is het cijfer voor de niet-beroepsbevolking van 3,8 miljoen minus de hierboven genoteerde aantallen onderwijsvolgenden, arbeidsongeschikten en 65-plussers die geen betaald werk doen. Deze restcategorie is in werkelijkheid waarschijnlijk groter, vanwege de overlap van categorieën.

Het echte potentieel voor een verhoging van de arbeidsdeelname - en dat is waar het ook presidentskandidaat Trump uiteindelijk om te doen is - zit afgezien van werklozen die op zoek zijn naar betaald werk, waarschijnlijk bij de 'restcategorie'. Bijvoorbeeld niet-werkende partners die andere prioriteiten hebben, maar op zich een waardevolle bijdrage aan de arbeidsmarkt zouden kunnen leveren.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl